შეკითხვა ეხება მარცვლეულ კულტურებს, კერძოდ ხორბლის მაგალითი განვიხილოთ: ხორბლის თესვის პერიოდი საქართველოში წესისამებრ სექტემბერში იწყება და ნოემბრის ბოლომდე შეიძლება გაგრძელდეს. ცხადია, არის ცალკეული შემთხვევები, როდესაც თესვა შეიძლება კიდევ უფრო დაგვიანდეს და საანგარიშგებო პერიოდის დასასრულს (დავუშვათ 31 დეკემბერს) ჯერ კიდევ არ იყოს მარცვლეული კულტურა მიწიდან აღმოცენებული. რა ხდება ამ დროს? როგორ უნდა ვაღიაროთ ან/და აღვრიცხოთ ბიოლოგიური აქტივი მსს ფასს-ის 34-ე განყოფილების მიხედვით? გვაფიქრებს ის, რომ მოყვანილ მაგალითში მცენარე ჯერ არაა აღმოცენებული და თან ამ დროს მისი არ აღმოცენების (სრულად ან ნაწილობრივ) რისკი ალბათ საკმაოდ მაღალია. შესაბამისად: 1) საერთოდ დაკმაყოფილებულია თუ არა ბიოლოგიურ აქტივად აღიარების კრიტერიუმები? 2) შესაძლებელია თუ არა საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს ხორბლის არ აღმოცენებული ყანის რეალური ღირებულებით აღრიცხვა, თუ ეს პრაქტიკულად გამორიცხულია და თვითღირებულების მეთოდს უნდა მივმართოთ?

აქციზური საქონლის მწარმოებელი შპს-ის მიერ „დიუთი ფრი“-სთვის მიწოდებულ აქციზურ საქონელზე აქციზი უნდა გადავიხადოთ?

ფაქტობრივი გარემოებები ასეთია: საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული ორგანიზაცია, რომელიც არის დღგ-ის გადამხდელი, ახორციელებს როგორც ეკონომიკურ, ასევე არაეკონომიკურ საქმიანობას. 2021 წლის მარტში ორგანიზაციამ განახორციელა შემდეგი ოპერაცია: დღგ-ის გადამხდელმა იურიდიულმა პირმა ორგანიზაციის დაკვეთით აუშენა მას შენობა (რომლის ღირებულება დღგ-ის ჩათვლით შეადგენს 1000000 ლარს), რაზეც გამოწერა საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა (დღგ – 152542 ლარი). აღნიშნულ ძირითად საშუალებას ორგანიზაცია გამოიყენებს როგორც ეკონომიკურ, ასევე არაეკონომიკურ საქმიანობაში. ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი შეადგენს მისი მთლიანი შემოსავლის (შემოწირულობა, დაფინანსება ბიუჯეტიდან, შემოსავალი ეკონომიკური საქმიანობიდან) 30 პროცენტს. გვაინტერესებს: 1) ვალდებულია თუ არა ორგანიზაცია შენობის ექსპლუატაციის პერიოდში, შენობის ღირებულება ასახოს დღგ-ით დასაბეგრ ბრუნვაში? რას ნიშნავს „თუ იგი ვერ მიიღებდა ჩათვლას“? (სსკ 160-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ პუნქტი: „დასაბეგრი პირის მიერ საკუთარი წარმოების შენობის/ნაგებობის ძირითად საშუალებად გამოყენება, თუ იგი სრულად ვერ მიიღებდა დღგ-ის ჩათვლას ამ შენობის/ნაგებობის სხვა პირისგან შეძენის შემთხვევაში“). ჩვენი მოსაზრებით, აღნიშნული ნორმის ჩანაწერი ეხება შემთხვევას, როდესაც ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოიყენებ და არ გაქვს ჩათვლის უფლება, და არა იმ შემთხვევას, როდესაც არაეკონომიკურ საქმიანობაში გამოიყენება, რადგან დღგ-ით იბეგრება მხოლოდ ეკონომიკური საქმიანობა. 2) როგორ მოხდება დღგ-ის ჩათვლა, და რა ოდენობით, ასევე გადანაწილებას ექვემდებარება თუ არა ჩასათვლელი დღგ? ჩვენი მოსაზრებით, ვფიქრობთ, ორგანიზაციას აქვს უფლება ჩაითვალოს დღგ 30%, რადგან შემოსავლის წილი, რომელიც ეკონომიკური საქმიანობიდან მიიღება, შეადგენს 30% ს. 3) რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ ორგანიზაციის შემოსავალი ეკონომიკური საქმიანობიდან მომავალი წლის პერიოდში შეადგენს 20%-ს ან/და 70%-ს, ვალდებულია თუ არა ორგანიზაცია ჩათვლილი დღგ გადაიანგარიშოს (ამ შემთხვევაში როგორ და რა ოდენობაზე)? ყოველ წელს ხომ არ იხელმძღვანელოს საბალანსო ღირებულებიდან? 4) რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ საწარმოს, რომლის საქმიანობას წარმოადგენს დღგ-ით დასაბეგრი ბრუნვები, შეძენილი აქვს ძირითადი საშუალება, რომელზედაც მიღებულია ჩათვლა 2019 წელს, ხოლო 2021 წელს მოიხსნა საკუთარი სურვილით დღგ-ის რეგისტრაციიდან? ამ შემთხვევაში რა თანხაზე მოუწევს დღგ-ით დაბეგვრა ძირითადი საშუალების მიმართ? ჩვენი მოსაზრებით, იმ პერიოდში (2021-ში და არა სრულად) ბალანსზე არსებული ღირებულების 18%-ის აღდგენა მოუწევს ანუ დაიბეგრება დღგ-ით (მაგრამ აქ არის ხარვეზი: კერძოდ, თუ საბალანსო ღირებულებით შესაძლებელია აღდგენა, ამ შემთხვევაში საწარმოს აქვს უფლება დაჩქარებული ცვეთა გამოიყენოს და შეამციროს ძირითადი საშუალების ღირებულება, რათა არ დაკარგოს ჩათვლილი დღგ). როგორია თქვენი მოსაზრება აღნიშნულ საკითხზე?