სსკ 101-ე მუხლის „ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლები“ 21 პუნქტის მიხედვით, დაქირავებულის მიერ დამქირავებლის ავტომობილის პირადი სარგებლობისათვის გამოყენებით მიღებული სარგებელი ხელფასად მიიჩნევა და იბეგრება საშემოსავლო გადასახადით.
გვაინტერესებს, თუ პირობითად თანამშრომლის ხელფასი შეადგენს (სარგო) 2500 ლარს (საპენსიოს გარეშე), და თუ ამ თანამშრომელმა პირადი სარგებლობისთვის გამოიყენა კომპანიის ავტომობილი (ძრავის მოცულობა 2500 სმ3-ზე ნაკლები), ხოლო თანამშრომელს ხელზე მივეცით ხელფასი 2000 ლარი, დეკლარაციაში მივუთითეთ 2500 ლარი და სარგებელი (დეკლარაციის „დ“ დანართში) 100 ლარი, რომელიც არ შედის მის ხელფასში, ვალდებულია თუ არა კომპანია ავტომობილის სარგებლობაზე დარიცხული საშემოსავლოს ოდენობა 100 ლარი, რადგან მისი ხელფასიდან ის არ კავდება, ასევე დამატებით ჩათვალოს სარგებლად და დაიბეგროს (100/0.80) ანუ 2500+125 ლარი მთლიანობაში (საპენსიოს არ ვგულისხმობთ)?
საგადასახადო კოდექსის 172-ე მუხლის „დღგ-ისგან ჩათვლის უფლებით გათავისუფლება“ მე-4 ნაწილის „ქ“ ქვეპუნქტის თანახმად:
„ქ) ტურისტული საწარმოს მიერ სასტუმროს აქტივების ან ამ აქტივების ნაწილის სხვა პირისთვის მიწოდება ამ ქონების უკან მიღების მიზნით. თუ ტურისტული საწარმო სასტუმროს აქტივების ან ამ აქტივების ნაწილის სხვა პირისთვის მიწოდებიდან 2 წლის განმავლობაში სასყიდლიანი ხელშეკრულებით უკან მიიღებს იმავე აქტივებს, ოპერაცია ასევე თავისუფლდება დღგ-ისგან ჩათვლის უფლებით და ეს არის დასაბეგრი ოპერაციის თანხის კორექტირების საფუძველი. ამ შემთხვევაში ტურისტულ საწარმოს უფლება აქვს, განახორციელოს დასაბეგრი ოპერაციის კორექტირება ამ კოდექსის 179-ე მუხლით დადგენილი წესით“.
1) ვთქვათ, კომპანიამ, რომელიც არ იყო ტურისტულ საწარმოდ რეგისტრირებული, მოახდინა ბინის რეალიზაცია (საკუთრება გადავიდა ფიზიკურ პირზე), ხოლო 1 წლის შემდგომ დარეგისტრირდა ტურისტულ საწარმოდ. ამასთან, ამავე ფიზიკურ პირთან გააფორმა ხელშეკრულება იმავე ბინის გაქირავებასთან დაკავშირებით.
აქვს თუ არა კომპანიას უფლება, ჩათვალოს ეს შეღავათიან ოპერაციად და დარიცხული დღგ შეამციროს კორექტირების გზით? ასევე, აქვს თუ არა მნიშვნელობა საკუთრების უფლების გადაცემას? (განვიხილოთ ორივე პირობა – საკუთრების მიღების/არ მიღების შემთხვევა).
2) მაგალითი: კომპანიამ 100 000 ლარად (დღგ-ის გარეშე) მიაწოდა ბინა ფიზიკურ პირს, ხოლო შემდგომ ამ ბინის გაქირავების მიზნით დაიდო ხელშეკრულება (გაქირავებიდან მიღებული შემოსავლის 60%-ს მიიღებს ბინის მეპატრონე, ხოლო 40%-ს – კომპანია). პირობითად ბინა ქირავდება თვეში 1000 ლარად. 10 წლის შემდგომ, პირობითად, გაქირავებიდან მიღებული შემოსავალი შეადგენს ჯამში 80000 ლარს.
ამ შემთხვევაში ამ სხვაობის (100000-80000=20000) თანხა დაიბეგრება დღგ-ით ანუ 20000 ლარი/1.18?
შენიშვნა: ამ შემთხვევაში, რადგან გაყიდა 100000 ლარად და სხვაობაზე (10 წლის შემდგომ) უნდა დაარიცხოს დღგ, გამოდის, რომ თავისი თანხებიდან ხდება დღგ-ის გადახდა კომპანიის მიერ (რადგან ფიზიკურ პირს, რომელსაც მიყიდა ბინა დღგ-ის გარეშე, 10 წლის შემდგომ არ ექნება დღგ-ის მოთხოვნის უფლება).
თუ არის შესაძლებელი, განვიხილოთ ამ საკითხთან დაკავშირებით როგორც 2021 წლის, ასევე წინა საგადასახადო პერიოდში მოქმედი ნორმა?
3) გაქირავებიდან თვეში მისაღები/მიღებული თანხიდან როგორ მოხდება დღგ-ის დარიცხვა, 1000/1.18 თუ (1000*40%)/1.18 ლარიდან?
4) რა თანხა ითვლება ფიზიკური პირის შემოსავლად (ეს მნიშვნელოვანია როგორც დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის, ასევე ქონების გადასახადის მიზნებისთვის) – 1000*60% თუ 1000 ლარის მთლიანი ოდენობა დღგ-ის გარეშე? რა თანხა დაიბეგრება 5%-ით როგორც ფიზიკური პირის შემოსავალი?
2021 წლის №1(253) ყოველთვიურ ჟურნალში დასმულ კითხვასთან დაკავშირებით (გვ. 39, კითხვა: შპს Z იჯარით აღებულ ფართზე აშენებს ფარდულს...) გვაქვს განსხვავებული მოსაზრება.
ახალი მიდგომით, 2021 წლიდან შპს-მ ბარტერის შემთხვევაში ფაქტურაში უნდა ასახოს ფიზიკური პირისგან იჯარის მომსახურების ღირებულება. პირობითად, იჯარის ღირებულება თვეში შეადგენს 2000 ლარს, ხოლო ფარდულის მშენებლობაზე გაწეული ხარჯი შპს-ის მიერ შეადგენს 2021 წლის იანვარში 15000 ლარს, ხოლო თებერვალში 10000 ლარს, როგორ მოხდება დათვლა და რა საგადასახადო ვალდებულებები განესაზღვრებათ ფიზიკურ პირს და აღნიშნულ შპს-ს? თუ არის შესაძლებელი, ასევე განიხილოთ, როგორ მოხდება ფინანსურად აღრიცხვა საერთაშორისო სტანდარტებით?
მაღალმთიან რეგიონში მიმდინარე სამუშაოებისათვის გვყავს აყვანილი მომსახურების გამწევი ფიზიკური პირები, რომელთაც ვურიცხავდი საშემოსავლოს ჩათვლით მიღებულ სარგებელს. თუმცა, ახლა გავიგეთ, რომ მომსახურების შემთხვევაში თვითონ უნდა წარუდგინონ მოთხოვნა და მხოლოდ შემდეგ ჩაერიცხებათ შემოსავლების სამსახურიდან შეღავათის ოდენობა. როგორ უნდა მოვიქცეთ ამ სიტუაციაში?
2019 წლის ოქტომბერში შპს „კომპანიამ“ დაუდო ხელშეკრულება ფიზიკურ პირს ბატონ X-ს მისგან არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის შესყიდვაზე (შენობა-ნაგებობებისაგან თავისუფალია), დავაზუსტებ – ეტაპობრივ გამოსყიდვაზე. ეს ფიზიკური პირი ამ მიწას ფლობს 2010 წლიდან. „კომპანიამ“ 1-ლი ტრანში გადაიხადა, ხოლო შემდგომი ტრანშები არ გადაუხდია, ანუ პირობა დაარღვია და ბატონ X-ს სურს მასთან ხელშეკრულების მოშლა, იმ დათქმით, რომ 1-ლი ტრანშის თანხა უკან არ დაბრუნდება, რაზეც „კომპანიაც“ თანახმაა. ბატონმა X-მა მონახა სხვა ინვესტორი, მყიდველი და გვაინტერესებს:
„კომპანიასთან“ ხელშეკრულების მოშლისას და სხვაზე მიწის ნაკვეთის გასხვისების შემთხვევაში, დაიბეგრება თუ არა ბატონი X? ან დაიბეგრება მხოლოდ იმ თანხის ნაწილისგან, რომელიც გადაუხადეს და კონტრაქტის დარღვევის გამო უკან აღარ უბრუნებს?
ორი პირი ქმნის შპს-ს, 60%:40% პროცენტული მონაწილეობით. წესდებით გამოცხადებული კაპიტალი 1000 ლარია. შესაბამისად, ერთ მხარეს შეაქვს 600 ლარი, ხოლო მეორეს – 400.
ამასთან, პირველი მხარე შემდგომში ახორციელებს ბიზნესში შენატანს 5 მილიონი დოლარის ოდენობით, მაგრამ იმის გამო რომ არ მოხდეს წილების ცვლილება, ამიტომ ამ თანხის შენატანის გატარება ხდება როგორც დაბრუნებადი სესხის. მხარეებს უნდათ ეს სესხი გაფორმდეს როგორც უპროცენტო სესხი და როგორ უნდა მოიქცნენ ამ შემთხვევაში? ამ შემთხვევაში სხვაობა საბაზრო პროცენტთან ხომ არ უნდა დაიბეგროს საშემოსავლო გადასახადით?
უნდათ ამ საკითხის ოპტიმალური გადაწყვეტა ისე, რომ 40% წილის მფლობელს არ შეეცვალოს წილების რაოდენობა მეორე მხარის მიერ თანხის შეტანის შემდეგ.
ამასთან, ის მხარე (დამფუძნებელი), რომელიც განახორციელებს შემდეგში შენატანს, შეიძლება იყოს ან არარეზიდენტი უცხოური კომპანია ან არარეზიდენტი უცხოელი ფიზიკური პირი. რომელი აჯობებს საგადასახადო მიზნებისთვის?
