2019 წლის ოქტომბერში შპს „კომპანიამ“ დაუდო ხელშეკრულება ფიზიკურ პირს ბატონ X-ს მისგან არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის შესყიდვაზე (შენობა-ნაგებობებისაგან თავისუფალია), დავაზუსტებ – ეტაპობრივ გამოსყიდვაზე. ეს ფიზიკური პირი ამ მიწას ფლობს 2010 წლიდან. „კომპანიამ“ 1-ლი ტრანში გადაიხადა, ხოლო შემდგომი ტრანშები არ გადაუხდია, ანუ პირობა დაარღვია და ბატონ X-ს სურს მასთან ხელშეკრულების მოშლა, იმ დათქმით, რომ 1-ლი ტრანშის თანხა უკან არ დაბრუნდება, რაზეც „კომპანიაც“ თანახმაა. ბატონმა X-მა მონახა სხვა ინვესტორი, მყიდველი და გვაინტერესებს:
„კომპანიასთან“ ხელშეკრულების მოშლისას და სხვაზე მიწის ნაკვეთის გასხვისების შემთხვევაში, დაიბეგრება თუ არა ბატონი X? ან დაიბეგრება მხოლოდ იმ თანხის ნაწილისგან, რომელიც გადაუხადეს და კონტრაქტის დარღვევის გამო უკან აღარ უბრუნებს?
ორი პირი ქმნის შპს-ს, 60%:40% პროცენტული მონაწილეობით. წესდებით გამოცხადებული კაპიტალი 1000 ლარია. შესაბამისად, ერთ მხარეს შეაქვს 600 ლარი, ხოლო მეორეს – 400.
ამასთან, პირველი მხარე შემდგომში ახორციელებს ბიზნესში შენატანს 5 მილიონი დოლარის ოდენობით, მაგრამ იმის გამო რომ არ მოხდეს წილების ცვლილება, ამიტომ ამ თანხის შენატანის გატარება ხდება როგორც დაბრუნებადი სესხის. მხარეებს უნდათ ეს სესხი გაფორმდეს როგორც უპროცენტო სესხი და როგორ უნდა მოიქცნენ ამ შემთხვევაში? ამ შემთხვევაში სხვაობა საბაზრო პროცენტთან ხომ არ უნდა დაიბეგროს საშემოსავლო გადასახადით?
უნდათ ამ საკითხის ოპტიმალური გადაწყვეტა ისე, რომ 40% წილის მფლობელს არ შეეცვალოს წილების რაოდენობა მეორე მხარის მიერ თანხის შეტანის შემდეგ.
ამასთან, ის მხარე (დამფუძნებელი), რომელიც განახორციელებს შემდეგში შენატანს, შეიძლება იყოს ან არარეზიდენტი უცხოური კომპანია ან არარეზიდენტი უცხოელი ფიზიკური პირი. რომელი აჯობებს საგადასახადო მიზნებისთვის?
საწარმო შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებაა, რომელიც ერთი წელია რაც დაფუძნდა და ჰყავს ერთი 100 პროცენტიანი დამფუძნებელი პარტნიორი ფიზიკური პირი. ამჟამად ამ დამფუძნებელს უნდა გასვლა შპს-იდან თავისი 100 პროცენტიანი წილის დათმობით. მიუხედავად იმისა, რომ შპს-ს აქვს ქონება და თავის დროზე საწესდებო კაპიტალის შევსება მოხდა მოცემული დამფუძნებლის მიერ, ის არ ითხოვს საწესდებო კაპიტალის ოდენობის არც თანხას და არც ქონებას. რა საგადასახადო ვალდებულება შეიძლება წარმოიშვას ამ შემთხვევაში დამფუძნებელი ფიზიკური პირის მიმართ, რომელსაც უნდა გასვლა შპს-იდან?
შპს X-ს აქვს ქვიშა-ხრეშის კარიერი, სადაც დასაქმებული ჰყავს რამდენიმე თანამშრომელი. მათთვის სურს იქირაოს ბინა კერძო პირისგან, აგრეთვე იყიდოს საკვები დაქირავებული თანამშრომლებისთვის. ანგარიშსწორებას მოახდენს საბანკო ანგარიშიდან, ქირის და სავაჭრო ობიექტების.
1) რა გადასახადებით დაიბეგრება ეს გაწეული ხარჯი?
2) ეკუთვნით თუ არა სამივლინებო ხარჯის ანაზღაურება ამ თანამშრომლებს, თუ ისინი სხვა რაიონიდან არიან?
წარმოვადგენთ შპს-ს. ფიზიკური პირი დამფუძნებლის მიერ 2014 წელს საწესდებო კაპიტალში შეტანილია უცხოური ვალუტა აშშ დოლარში და ევროში (სხვადასხვა თარიღებში) - X თანხა შეტანის დღისათვის არსებული კურსების მიხედვით ეკვივალენტი ლარში. 2017 წლამდე, წლის ბოლოს საწესდებო კაპიტალის გადაფასების თანხები ასახულია 5320 „საწესდებო კაპიტალის საკურსო სხვაობები“ საბალანსო ანგარიშზე. დამფუძნებელს უნდა, რომ გაიტანოს თანხები ნაწილ-ნაწილ. რადგან სტანდარტის მიზნებისათვის საწესდებო კაპიტალი არ ექვემდებარება გადაფასებას, ხოლო შეტანის დღისათვის არსებულ კურსებსა და დღეს არსებულ კურსებს შორის სხვაობა საგრძნობლად დიდია, გამოდის, რომ ლარში თანხების გაცემისას დამფუძნებელი დაზარალდება.
გთხოვთ განგვიმარტოთ: რომელი ოპერაცია არის სწორი, რა საგადასახადო ვალდებულებები წარმოეშვება კომპანიას და რა მოთხოვნები შეიძლება წარმოეშვას დამფუძნებელს კომპანიის მიმართ, თუ საწესდებო კაპიტალის შემცირება (თანხის გატანა) მოხდება:
1) ეროვნულ ვალუტაში შემოტანის დღისათვის არსებული კურსით;
2) უცხოურ ვალუტაში გატანის დღისათვის არსებული ეროვნული ბანკის კურსით ეკვივალენტი ლარში;
3) როგორ დავარეგულიროთ 5320 საბალანსო ანგარიშზე არსებული საკურსო სხვაობების საკითხი?
რუსეთის მოქალაქე ფიზიკური პირი ცხოვრობს საქართველოში 15 წელია და ჩაწერილია მაღალმთიან რაიონში. შეუძლია თუ არა ისარგებლოს საშემოსავლო გადასახადის შეღავათით ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლისგან და თუ მიანიჭებენ მაღალმთიანში მაცხოვრებლის სტატუსს? და თუ არა, რამდენით დაიბეგრება მისი ხელფასი?
