1) სავალდებულო საპენსიო დაზღვევის შენატანების გადახდის წესი რეგულირდება საქართველოს 2018 წლის 21 ივლისის კანონით „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“, კერძოდ, ამ კანონის მე-3 მუხლის მე-6 ნაწილით განსაზღვრულია:
„6. მონაწილის საპენსიო შენატანები ფინანსდება შემდეგნაირად:
ა) დამსაქმებელი, გარდა ამ პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა, ხელფასის გაცემიდან არაუგვიანეს 5 სამუშაო დღისა საკუთარი ხარჯით, დასაქმებულის სასარგებლოდ, საპენსიო სააგენტოს მიერ განსაზღვრული წესით, დასაქმებულის ინდივიდუალურ საპენსიო ანგარიშზე ახორციელებს საპენსიო შენატანს მისთვის გასაცემი დასაბეგრი ხელფასის 2 პროცენტის ოდენობით;
ბ) დამსაქმებელი, გარდა ამ პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა, ხელფასის გაცემიდან არაუგვიანეს 5 სამუშაო დღისა დასაქმებულის სახელითა და ხარჯით, საპენსიო სააგენტოს მიერ განსაზღვრული წესით, დასაქმებულის ინდივიდუალურ საპენსიო ანგარიშზე ახორციელებს საპენსიო შენატანს მისთვის გასაცემი დასაბეგრი ხელფასის 2 პროცენტის ოდენობით“.
ამ კანონის მიზნებისათვის, მისი მე-2 მუხლის „ე“ და „ჰ“ პუნქტების მიხედვით, „დამსაქმებელი“ და „ხელფასი“ ასეა განმარტებული:
„ე) დამსაქმებელი – პირი, რომელიც ანაზღაურებს დასაქმებულის მიერ შესრულებულ სამუშაოს ან/და გაწეულ მომსახურებას“.
„ჰ) ხელფასი – შრომითი ურთიერთობის ფარგლებში, აგრეთვე მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი, რომელიც იბეგრება გადახდის წყაროსთან, აგრეთვე საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 101-ე მუხლით გათვალისწინებული ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად (გარდა იმ შემოსავლისა, რომელიც, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის შესაბამისად, არ განეკუთვნება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს, აგრეთვე როიალტით, ქირით, იჯარით მიღებული და საინვესტიციო შემოსავლებისა)“.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, თუ თქვენი ორგანიზაცია აფინანსებს ამ სპორტსმენს სახელშეკრულებო ვალდებულების გარეშე, საქველმოქმედო მიზნებიდან გამომდინარე, მაშინ ეს არ არის შრომითი ურთიერთობები და სპორტსმენის მიერ მომსახურების გაწევა. თუ ეს ასეა, ამ შემთხვევაში მისთვის გადახდილი დახმარების თანხებიდან საპენსიო შენატანების დაკავება/დარიცხვა არ უნდა მოხდეს. ცხადია, აქ არ ვგულისხმობთ იმ შემთხვევას, როცა ასეთი ფორმით დახმარება გაიცემა ფაქტობრივად არსებული შრომითი ურთიერთობების შესანიღბად.
სიტუაცია განსხვავებულია, თუ თქვენს ორგანიზაციასა და სპორტსმენს შორის გაფორმებულია სპონსორობის ხელშეკრულება, ან თუ ფაქტობრივი გარემოებები მიუთითებს ამ სპონსორობაზე (მაგალითად, თუ ამ სპონსორობის შესახებ საჯაროდ გაცხადებული აქვთ ამა თუ იმ ფორმით ორგანიზაციას ან/და დაფინანსებულ სპორტსმენს. „რეკლამის შესახებ“ საქართველოს 2010 წლის 17 სექტემბრის კანონის მე-13 მუხლის თანახმად, სპონსორობა ასეა განმარტებული:
„ამ კანონის მიხედვით, სპონსორობა არის ფიზიკური და იურიდიული პირების მიერ სხვა ფიზიკური და იურიდიული პირების საქმიანობაში წვლილის შეტანა (ფულადი სახსრების, ქონების, ინტელექტუალური მოღვაწეობის შედეგების, მომსახურების გაწევის, გაწეული მომსახურების, სამუშაოს შესრულების სახით) სპონსორის მიერ წარმოებული საქონლის რეკლამის გავრცელების პირობით. სპონსორული შენატანი განიხილება რეკლამის ღირებულებად, ხოლო სპონსორი და დასპონსორებული – შესაბამისად, რეკლამის დამკვეთად და რეკლამის გამავრცელებლად“.
თუ ორგანიზაციასა და დაფინანსებულ ფიზიკურ პირს (სპორტსმენს) შორის ურთიერთობებს ამგვარი სახე აქვს, მაშინ ჩაითვლება, რომ ადგილი აქვს მომსახურების გაწევას ფიზიკური პირის მიერ, რის გამოც მისთვის გადახდილი თანხები ამ ურთიერთობის ფარგლებში უნდა დაიბეგროს სავალდებულო საპენსიო შენატანებით.
2) საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საპენსიო სააგენტოს დირექტორის 2024 წლის 31 მაისის №014 ბრძანებით დამტკიცებული იქნა „საპენსიო შენატანის განხორციელების ვალდებულების დარღვევის და საპენსიო შენატანის ზედმეტად განხორციელების ფაქტის იდენტიფიცირების, წერილობითი ან/და ელექტრონული გაფრთხილების, ზედმეტად განხორციელებული საპენსიო შენატანის თანხის დაბრუნების, ჯარიმის დაკისრებისა და აღსრულების წესი“, რომელიც ამოქმედდა 2024 წლის 1 ივნისიდან. ამ წესის თანახმად, საპენსიო სააგენტოს უფლება აქვს სავალდებულო საპენსიო დაზღვევის შენატანების განმახორციელებელი პირის შემოწმების შედეგად, სამართალდარღვევის გამოვლენის შემთხვევაში შეადგინოს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი. ამ ოქმის საფუძველზე, წესის მე-9 მუხლის თანახმად, „სააგენტოს დირექტორი შესაბამისი ბრძანებით იღებს ერთ-ერთ ან რამდენიმე გადაწყვეტილებას შემდეგ გადაწყვეტილებათაგან:
ა) სამართალდამრღვევისათვის საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 165¹¹ მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე;
ბ) ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის არარსებობის გამო ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის არდაკისრებისა და საქმისწარმოების შეწყვეტის თაობაზე;
გ) მის უფლებამოსილებას მიკუთვნებული სხვა მოქმედებების განხორციელების თაობაზე;
დ) ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შესაბამისი პირისათვის დარღვევის გამოსწორების – საპენსიო შენატანის განხორციელების ვალდებულების შესრულების მოთხოვნის თაობაზე“.
ზემოაღნიშნული საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 165¹¹ მუხლის „დამსაქმებლის ან დასაქმებულის მიერ საპენსიო შენატანის განხორციელების ვალდებულების დარღვევა“ მიხედვით კი დადგენილია:
„1. დამსაქმებლის მიერ საკუთარი ან დასაქმებულის სახელით საპენსიო შენატანის განხორციელების ვალდებულების დარღვევა ან „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მე-6 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულისთვის საპენსიო შენატანის ანაზღაურების ვალდებულების დარღვევა (მიუხედავად გამოვლენილი დარღვევების საერთო რაოდენობისა) – გამოიწვევს დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით.
2. იგივე ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, − გამოიწვევს დაჯარიმებას 1000 ლარის ოდენობით.
2¹. „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მე-6 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დასაქმებულის მიერ საპენსიო შენატანის განხორციელების ვალდებულების დარღვევა – გამოიწვევს გაფრთხილებას.
2². იგივე ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, – გამოიწვევს დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით“.