1) უპირველესად, შევნიშნავთ, რომ „ფეხბურთელის მიწოდება/გაყიდვა“ ან „ფეხბურთელის იჯარით გაცემა“ დამკვიდრებული, თუმცა არაკორექტული ტერმინებია. ხდება არა „ფეხბურთელის მიწოდება“ ან „ფეხბურთელის იჯარით გაცემა“, არამედ იმ უფლებების გაყიდვა ან იჯარით გაცემა ან მათზე უარის თქმა, რომელიც წარმოეშვა საფეხბურთო კლუბს ამ ფეხბურთელთან გაფორმებული კონტრაქტის საფუძველზე, ან იმ კონტრაქტის საფუძველზე, რომელიც გაფორმებულია შესაბამისი უფლებების წინა მფლობელთან.
საფეხბურთო კლუბისთვის − ფეხბურთელებთან დაკავშირებული კონტრაქტები (რომლებიც შეიძლება იქნეს გაფორმებული როგორც მათთან უშუალოდ, ან სხვა პირებთან) წარმოშობენ საფეხბურთო კლუბისთვის კომერციულ უფლებებს. ეს კონტრაქტები სხვადასხვა სახის შეიძლება იყოს. უმეტეს შემთხვევაში, ეს კონტრაქტები ანუ მათგან წარმოშობილი ეს კომერციული უფლებები აღირიცხება როგორც არამატერიალური აქტივები, რადგან ისინი საფეხბურთო კლუბისთვის სამომავლო სარგებლის შემცველია. სსკ მე-8 მუხლის მე-2 ნაწილში მოცემული განმარტების თანახმად, არამატერიალური აქტივი არის „ფიზიკური ფორმის არმქონე, იდენტიფიცირებადი არაფულადი აქტივი, რომელსაც პირი იყენებს საქონლის წარმოების, საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის, სხვისთვის იჯარით გადაცემის ან/და ადმინისტრაციული მიზნებისათვის. არამატერიალურ აქტივს მიეკუთვნება: საავტორო უფლება, პატენტი, სავაჭრო ნიშანი, გუდვილი, კომპიუტერული პროგრამა, ლიცენზია, იჯარის უფლება, ფრანჩიზი, საბადოს დამუშავების უფლება, იმპორტისა და ექსპორტის სპეციალური უფლებები და სხვა ამგვარი არამატერიალური აქტივები“.
ფინანსური აღრიცხვის მიზნებისათვის, აღრიცხვა უნდა მოხდეს იმ სააღრიცხვო მეთოდოლოგიით, რომელსაც იყენებს საფეხბურთო კლუბი. ეს შეიძლება იყოს სრული ფასს-ები, ან მსს ფასს, ან მეოთხე კატეგორიის საწარმოების ფინანსური ანგარიშგების სტანდარტი. მათი დებულებები დასმულ საკითხთან მიმართებით მსგავსია, თუმცა შესაძლოა ცალკეული სააღრიცხვო/საანგარიშგებო დეტალები განსხვავებული იყოს. მაგალითად, თუ საფეხბურთო კლუბი მსს ფასს-ს იყენებს, ამ სტანდარტის მე-18 განყოფილებაში „არამატერიალური აქტივები გუდვილის გარდა“ ასეთი განმარტებაა მოცემული (რაც შესაბამისობაშია ჩვენს ზემონათქვამთან):
„18.2. არამატერიალური აქტივი არის იდენტიფიცირებადი არაფულადი აქტივი, ფიზიკური ფორმის გარეშე. ასეთი აქტივი იდენტიფიცირებადად მიიჩნევა მაშინ, როდესაც:
(ა) განცალკევებადია, ე.ი. შესაძლებელია მისი განცალკევება, ან გამოყოფა საწარმოდან და გაყიდვა, გადაცემა, ლიცენზიით ან იჯარით გაცემა, ან გაცვლა ცალკე, ან მასთან დაკავშირებულ ხელშეკრულებასთან, აქტივთან ან ვალდებულებასთან ერთად; ან
(ბ) წარმოიქმნება სახელშეკრულებო ან სხვა იურიდიული უფლებებიდან, მიუხედავად იმისა, შესაძლებელია თუ არა ამ უფლებების გადაცემა, ან განცალკევება საწარმოსგან ან სხვა უფლებებისა და ვალდებულებებისგან“.
ამასთან, შევნიშნავთ, რომ დამკვიდრებული სააღრიცხვო მეთოდოლოგიით (მათ შორის, მსს ფასს-ით, იხილეთ 18.4, 18.7, 18.9, 18.10, 18.14 მუხლები) ფეხბურთელებთან დაკავშირებული კომერციული უფლებები აღიარდება არამატერიალურ აქტივებად მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ის სხვა პირებისგან არის შეძენილი, რა დროსაც მათი აღიარება ხდება თვითღირებულებით. იმ შემთხვევაში კი, თუ ეს უფლებები წარმოიშვა საფეხბურთო კლუბში სხვა პირებისათვის საფასურის/კომპენსაციის გადახდის გარეშე (მაგალითად, ფეხბურთელი თავად ამ საფეხბურთო კლუბის აღზრდილია), მაშინ ამ კომერციული უფლებების აქტივად აღრიცხვა არ ხდება, თუმცა ეს უფლებები ფაქტობრივად არსებობს.
თუ საფეხბურთო კლუბი იყენებს სრულ ფასს-ებს, მაშინ, ფეხბურთელთა იჯარის შემთხვევაში, ბასს 38 „არამატერიალური აქტივების“ გარდა ასევე გამოყენებული უნდა იქნეს ფასს 16 „იჯარა“ დებულებები.
როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ფეხბურთელებთან დაკავშირებული კონტრაქტები/გარიგებები სხვადასხვაგვარი შეიძლება იყოს და ყველა მათგანი არ წარმოშობს არამატერიალურ აქტივს ან მისი თვითღირებულების შემადგენელ კომპონენტს. მაგალითად, არის შემთხვევები, როცა კლუბი ფეხბურთელსაც უხდის ერთჯერად ბონუსს იმის გამო, რომ ეს ფეხბურთელი თანახმაა ამ კლუბში გადავიდეს სათამაშოდ. ამგვარ და ასევე ზოგ სხვა შემთხვევაში ფეხბურთელისთვის გადახდილი ან გადასახდელი თანხები წარმოადგენს შრომით ან მათთან გათანაბრებულ გასამრჯელოებს, რომლებიც აღირიცხება მსს ფასს-ის 28-ე განყოფილების „დაქირავებულ პირთა გასამრჯელოები“ მიხედვით (ან ბასს 19 „დასაქმებულთა გასამრჯელოები“ მიხედვით, თუ კლუბი სრული ფასს-ებით სარგებლობს).
2) დღგ-ით დაბეგვრის მიზნებისათვის, ზემოაღნიშნული კომერციული უფლებების გაყიდვა, როგორიცაა მაგალითად ფეხბურთელის სხვა კლუბში მუდმივად გადასვლა ან დროებით თამაშზე ნების დართვა, წარმოადგენს მომსახურების გაწევას სსკ 160¹ მუხლის 1-ლი ნაწილის თანახმად:
„1. მომსახურების გაწევა არის ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება. მომსახურების გაწევად ასევე განიხილება:
ა) არამატერიალური ქონების გადაცემა;
ბ) ქმედებისგან თავის შეკავების ან განსაზღვრული ქმედების/სიტუაციის დაშვების ვალდებულება“.
შესაბამისად, ამგვარი უფლებების მუდმივად ან დროებით დათმობა სხვა პირ(ებ)ის სასარგებლოდ, საზოგადოდ, წარმოადგენს დღგ-ით დასაბეგრ ოპერაციას, როგორც მომსახურების მიწოდება. შემოსავლების სამსახურის რეკომენდაცია მართლზომიერია და ვეთანხმებით მას. თუმცა, თუ ამ უფლებების გადაცემა (ანუ, მომსახურების გაწევა) ხდება საქართველოს არარეზიდენტი საფეხბურთო კლუბებისათვის, რომლებიც, როგორც წესი, დასაბეგრი პირებია, ცალკე სამსჯელო საკითხია, თუ რა არის ამ მომსახურების გაწევის ადგილი დღგ-ით დაბეგვრის მიზნებისათვის. ჩვენი პოზიციაა, რომ ეს არ არის საქართველო და შესაბამისად, დღგ-ით არ დაიბეგრება, რადგან ამ მომსახურებაზე არ ვრცელდება სსკ 162¹ მუხლის მე-7 ნაწილის დებულება და მასზე უნდა გავრცელდეს ამავე მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“ პუნქტი:
„3. თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის დადგენილი:
ა) მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების მიმღები არის დაფუძნებული, თუ მომსახურების მიმღები არის დასაბეგრი პირი. ამასთანავე, თუ მომსახურების გაწევა ხორციელდება მომსახურების მიმღების ფიქსირებული დაწესებულებისთვის, რომელიც არ მდებარეობს იქ, სადაც მომსახურების მიმღებია დაფუძნებული, მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ფიქსირებული დაწესებულების მდებარეობის ადგილი. დაფუძნების ადგილის ან ფიქსირებული დაწესებულების არარსებობის შემთხვევაში, მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების მიმღებს აქვს მუდმივი მისამართი, ან, სადაც ის ჩვეულებრივ ცხოვრობს“.
3) ვინაიდან თქვენ წარმოადგენთ დღგ-ის გადამხდელ პირს, თქვენთვის გამოწერილი, ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული (გარდა სსკ-ის მიხედვით განსაზღვრული მცირედი გამონაკლისებისა, მაგალითად, წარმომადგენლობით ხარჯებზე არ ხდება დღგ-ის ჩათვლა) საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურებში ასახული დღგ-ით თანხების სრულად ჩათვლის უფლება გაქვთ იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ გაქვთ მხოლოდ დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციები ან/და დღგ-საგან ჩათვლის უფლებით გათავისუფლებული ოპერაციები. მათ შორის, საზღვარგარეთ მომსახურების გაწევაც იძლევა დღგ-ის ჩათვლის უფლებას, რაც აღნიშნულია სსკ 175-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ პუნქტში:
„2. დასაბეგრ პირს, გარდა ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, უფლება აქვს ჩაითვალოს საქონლის/მომსახურების შეძენისთვის გაწეულ ხარჯთან დაკავშირებული დღგ-ის თანხა, თუ საქონელი ან მომსახურება გამოიყენება:
ა) საქართველოს ტერიტორიის გარეთ მომსახურების გაწევისთვის/ საქონლის მიწოდებისთვის“.
იმ შემთხვევაში კი, თუ თქვენ ასევე გაქვთ დღგ-ისაგან ჩათვლის უფლების გარეშე გათავისუფლებული ოპერაციები, მაშინ საერთო დანიშნულების ხარჯებზე მიღებული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების მიხედვით დღგ-ის ჩათვლა უნდა მოახდინოთ ე.წ. პროპორციის წესით, რაც განსაზღვრულია სსკ 177-ე მუხლის „დღგ-ის პროპორციული ჩათვლა“ მიხედვით.