ჩვენი პოზიციაა, რომ კომპანიის მიერ მისი საქმიანი პარტნიორებისათვის წინასაახალწლო საჩუქრების დარიგება, რაც განსაკუთრებით გავრცელდა ბოლო წლებში, არის ამ კომპანიის სარეკლამო-მარკეტინგული აქტივობა, რომელიც ემსახურება მისი იმიჯის/რეპუტაციის ამაღლებას და აქ, ზოგადად, საკამათო არაფერია (წინასაახალწლო საჩუქრებს ჩვენ არ განვიხილავთ სუვენირებად, რომელთა შემთხვევაში შესაძლოა გაწეული ხარჯი წარმომადგენლობითი ხარჯებისთვის მიგვეკუთვნებინა).
აღნიშნულიდან გამომდინარე, დაბეგვრის მიზნით არ აქვს მნიშვნელობა, საჩუქრის ღირებულება 50 ლარზე ნაკლებია თუ მეტი, რადგან სსკ 157-ე მუხლში „მცირე ღირებულების საჩუქრის“ შემდეგი განმარტებაა მოყვანილი:
„ი) მცირე ღირებულების საჩუქარი – საქონელი ან მომსახურება, რომლის გადაცემა ხორციელდება უსასყიდლოდ და რომლის ღირებულება, დღგ-ის გარეშე, ერთ ფიზიკურ პირზე არ აღემატება კალენდარული წლის განმავლობაში 50 ლარს. მცირე ღირებულების საჩუქრად არ განიხილება სარეკლამო და წარმომადგენლობითი ხარჯი“.
იმისათვის, რომ ამ საჩუქრების დარიგების „ზედმეტი“ დაბეგვრა თავიდან იქნეს არიდებული, მნიშვნელოვანია რამდენიმე ზოგადი წესის დაცვა, კერძოდ:
ა) კომპანიაში უნდა გაცხადდეს ამგვარი ღონისძიების ჩატარების შესახებ (ვგულისხმობთ მარკეტინგული მიზნით საჩუქრების დარიგების შესახებ ხელმძღვანელის ბრძანებას/განკარგულებას);
ბ) საჩუქარი თავისი ფორმითა და შინაარსით პასუხობდეს ამ ღონისძიების თემატიკას და გადაეცემოდეს იმგვარად, რომ წარმოჩინებული იყოს დამსაჩუქრებელი კომპანიის სახელი (საჩუქარი იყოს ბრენდირებული ან ბრენდირებულ შეფუთვაში ან ამგვარი თამხლები გაფორმებით, მაგალითად, საახალწლო მისალოცი კომპანიის სახელით და ა.შ.). შესაბამისად, კომპანიას უნდა შეეძლოს ამ აქტივობის სარეკლამო-მარკეტინგული დატვირთვის დასაბუთება;
გ) უნდა დასტურდებოდეს ამ საჩუქრის ადრესატისთვის გადაცემის ფაქტი;
დ) საჩუქრის მიმღები უნდა იყოს საჩუქრის გამცემი კომპანიის საქმიანი პარტნიორი, არ უნდა იყოს საჩუქრის გამცემი კომპანიის დაქირავებული თანამშრომელი ან ისეთი პირი, რომელიც ამ კომპანიასთან არაფრით არის დაკავშირებული. დაქირავებული თანამშრომლის შემთხვევაში, ამგვარი საჩუქარი ჩაითვლება მისთვის ხელფასთან გათანაბრებულ განაცემად და დაიბეგრება შესაბამისად.
ზემოაღნიშნული პირობების დაცვის შემთხვევაში:
1) იურიდიული პირებისათვის, ასევე ინდმეწარმე ფიზიკური პირებისათვის ამგვარი საჩუქრების გადაცემა არ დაიბეგრება მოგების გადასახადით. დაიბეგრება დღგ-ით მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი მასზე (ან მასთან დაკავშირებულ ხარჯზე) დღგ იქნება ჩათვლილი, თუნდაც ნაწილობრივ;
2) არაინდმეწარმე ფიზიკური პირებისათვის ამგვარი საჩუქრების გადაცემა არ დაიბეგრება მოგების გადასახადით, თუმცა შეიძლება დაიბეგროს საშემოსავლო გადასახადით, სსკ 154-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „მ“ პუნქტის შესაბამისად, თუკი ამ კონკრეტული საჩუქრის ან კალენდარული წლის განმავლობაში ამ ფიზიკური პირისთვის გადაცემული საჩუქრების ღირებულება ერთიანობაში აჭარბებს 1000 ლარს. ასევე, დაიბეგრება დღგ-ით, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი მასზე (ან მასთან დაკავშირებულ ხარჯზე) დღგ იქნება ჩათვლილი, თუნდაც ნაწილობრივ;
3) დაბეგვრის საკითხი ნამდვილადაა დამოკიდებული საჩუქრის შინაარსზე და მისი ფასი კი შეიძლება ამ შინაარსს უკეთ წარმოაჩენდეს. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, საჩუქარი თავისი ფორმითა და შინაარსით უნდა პასუხობდეს ამ ღონისძიების თემატიკას, ანუ საჩუქრების მთლიანი ღირებულება უნდა გამოიყურებოდეს ლოგიკურად და დამსაჩუქრებელი კომპანიისათვის კომერციულად უნდა ამართლებდეს ამგვარი ხარჯების გაწევის გადაწყვეტილებას.
არაინდმეწარმე ფიზიკური პირებისათვის, რომლებიც არ არიან თანამშრომლები, საჩუქრის გადაცემისას საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის მიზნით აქვს მნიშვნელობა, საჩუქრის ღირებულება 1000 ლარზე ნაკლებია თუ არა, რის შესახებაც ასევე აღვნიშნეთ ზემოთ;
4) რაც შეეხება საგადასახადო პრაქტიკას, ის ჩამოყალიბდა ასე: როდესაც კომპანიები დარწმუნებული არიან, რომ დაასაბუთებენ ამ ღონისძიების სარეკლამო-მარკეტინგულ დატვირთვას, ისინი არ ბეგრავენ მოგების გადასახადით გაცემულ საჩუქრებს, ხოლო თუ ამის იმედი არ აქვთ ან არ უღირთ სათანადო დასაბუთებისთვის მტკიცებების შექმნა (განსაკუთრებით, როდესაც საჩუქრის მიმღები – არაინდმეწარმე ფიზიკური პირები არიან, ამის დასაბუთება უფრო რთულია), მაშინ ბეგრავენ მოგების ან საშემოსავლო გადასახადით.
ამ საკითხზე, საგადასახადო დავების შესახებ ჩვენთვის ცნობილი არ არის.