შეკითხვა ეხება მარცვლეულ კულტურებს, კერძოდ ხორბლის მაგალითი განვიხილოთ:
ხორბლის თესვის პერიოდი საქართველოში წესისამებრ სექტემბერში იწყება და ნოემბრის ბოლომდე შეიძლება გაგრძელდეს. ცხადია, არის ცალკეული შემთხვევები, როდესაც თესვა შეიძლება კიდევ უფრო დაგვიანდეს და საანგარიშგებო პერიოდის დასასრულს (დავუშვათ 31 დეკემბერს) ჯერ კიდევ არ იყოს მარცვლეული კულტურა მიწიდან აღმოცენებული. რა ხდება ამ დროს? როგორ უნდა ვაღიაროთ ან/და აღვრიცხოთ ბიოლოგიური აქტივი მსს ფასს-ის 34-ე განყოფილების მიხედვით?
გვაფიქრებს ის, რომ მოყვანილ მაგალითში მცენარე ჯერ არაა აღმოცენებული და თან ამ დროს მისი არ აღმოცენების (სრულად ან ნაწილობრივ) რისკი ალბათ საკმაოდ მაღალია. შესაბამისად:
1) საერთოდ დაკმაყოფილებულია თუ არა ბიოლოგიურ აქტივად აღიარების კრიტერიუმები?
2) შესაძლებელია თუ არა საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს ხორბლის არ აღმოცენებული ყანის რეალური ღირებულებით აღრიცხვა, თუ ეს პრაქტიკულად გამორიცხულია და თვითღირებულების მეთოდს უნდა მივმართოთ?
GDP სტანდარტები მოითხოვს კომპანიის შენობაში საწყობის დიზაინის და მოძრაობის ხელახალ დაპროექტებას და გადაკეთებას (სარემონტო სამუშაოები). აღნიშნული სტანდარტის შესაბამისად, ამ ეტაპზე გაფორმდა ორი ხელშეკრულება არამეწარმე ფ/პირებთან შემდეგ მომსახურებებზე:
1. საწყობის დიზაინის და მოძრაობების ნახაზები;
2. შესაბამისობის დანერგვასთან საჭირო კონსულტაციები.
ნახაზების და პროექტირების შემდეგ დაიწყება მე-3 ეტაპი – უშუალოდ სარემონტო სამუშაოები. მოსალოდნელი ხარჯები ჯამურად დაახლოებით 50000 ლარია, მათ შორის, ზემოაღნიშნული ფიზიკური პირებისაგან – დაახლოებით 20000 ლარი.
1) შესრულებული სარემონტო სამუშაოების ღირებულება დაემატება შენობის საბალანსო ღირებულებას?
2) ფ/პ-ების მიერ შესრულებული სამუშაოს ღირებულებაც უნდა დაემატოს შენობის საბალანსო ღირებულებას? ამ შემთხვევაში – ორივესი, თუ მხოლოდ საწყობის დიზაინისა და მოძრაობის ნახაზების?
3) შენობის რემონტის შემთხვევაში რემონტის გატარებისას გამოვიყენოთ დაუმთავრებელი მშენებლობის ანგარიში? სარემონტო მასალები ავიყვანოთ მარაგებში და შემდეგ დაუმთავრებელ მშენებლობაზე, დასრულებისას კი შენობის თვითღირებულებაზე გადავიტანოთ?
4) რემონტისათვის შეძენილ მასალებზე შემიძლია თუ არა ჩავითვალო დღგ მიღებული ა/ფ-ების მიხედვით და თუ კი, სრულად თუ ნაწილობრივ, და როდის? ზოგადად, ჩვენი შპს დღგ-ს ითვლის პროპორციის წესის მიხედვით, რადგან გვაქვს როგორც დასაბეგრი, ასევე ჩათვლის უფლების გარეშე გათავისუფლებული ბრუნვები. აღრიცხვა-ანგარიშგებისთვის ვიყენებთ ფასს-ების სრულ ვერსიას.
ვალუტის კურსის მუდმივი ცვლილების გამო დავიწყეთ საქონლის ფასების გამოწერა თიბისი ბლუმბერგის კურსით და ჩარიცხვებიც ხდება იმ დღეს არსებული ბლუმბერგის კურსით (აქამდე ეროვნული ბანკის კურსით ვხელმძღვანელობდით). სხვაობას ვატარებთ სავალუტო საკურსო სხვაობაში.
რამე პრობლემა ხომ არ შეგვექმნება ამის გამო?
მეწარმე ფიზიკური პირი ახორციელებს სარემონტო სამუშაოებს და სამშენებლო მასალების შეძენა-მიწოდებას. ყველა პირადი და სამეწარმეო ხარჯიც და შემოსავალიც აისახება საბანკო პლასტიკურ ბარათზე, რის გამოც იძულებული გავხდი შემომეღო მეწარმის განკარგულებაში დარჩენილი შემოსავლის – 5310 ანგარიში, საიდანაც აღვრიცხავ პირადი ხარჯების გაწევას, მაგალითად, ხარჯებს საკუთარი სახლის მშენებლობისთვის, კომუნალურ გადასახადებს, ნივთების შეძენას დ-ტი 5310 კ-ტი 1210 – პირადი ხარჯების სახელით და ჯამური თანხით. აქ პირადი ხარჯების გაწევა ხომ არ გამოიწვევს საგადასახადო დაბეგვრას? მეწარმე ფიზიკური პირი უარზეა გახსნას სხვა ანგარიში.
შპს „X“-მა, რომელიც იყენებს ფასს-ების სრულ ვერსიას, ააშენა შენობა და დაამონტაჟა მასში სპეციფიკური გამოყენების მანქანა-დანადგარები.
პირველი ეტაპის სამუშაოები, რომლებიც მოიცავდა პროექტს, ნებართვას და ა.შ. დაიწყო 2020 წლის მარტში, თუმცა უშუალოდ მშენებლობის პროცესი დაიწყო 2021 წლის მარტიდან (პირველი ფაქტურა გამოიწერა აპრილში და ხელშეკრულება დადებულია მარტში). მასში არსებული მანქანა-დანადგარები კი შეძენილია 2021 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში და იმავე პერიოდში მოხდა მათი მონტაჟი. ეს დანადგარები შენობის მთელ ტერიტორიაზეა განლაგებული.
შენობა გამოსაყენებლად მზად იყო უკვე 2021 წლის დეკემბერში და დაიწყო კიდეც დეკემბერშივე ამ შენობისა და მანქანა-დანადგარების ფაქტობრივი გამოყენება. თუმცა, მერიამ ექსპლუატაციაში მიიღო 3 თვის შემდეგ ანუ 2022 წლის მარტში.
შენობის ღირებულება დაახლოებით 4,3 მლნ ლარია, ხოლო მანქანა-დანადგარების – 1,7 მლნ ლარი. შპს „X“-ს შენობის ასაშენებლად და დანადგარების შესაძენად აღებული აქვს გრძელვადიანი პროცენტიანი სესხი 2021 წლის მაისში.
ჩვენი კითხვები შემდეგია:
1) სესხის პროცენტების კაპიტალიზაცის მიზნებისათვის, შენობა განსაკუთრებული აქტივია? 10 თვე შენდებოდა;
2) სესხის პროცენტების კაპიტალიზაცის მიზნებისათვის, მანქანა-დანადგარები განსაკუთრებული აქტივია? მათი შეძენა-მონტაჟის პროცესი 2 თვე გაგრძელდა და მე-3 თვეს უკვე ექსპლუატაციაში შევიდა;
3) თუ „1-ლ“ ან „მე-2“ კითხვაზე პასუხი არის დადებითი, მაშინ როდის უნდა შეწყდეს პროცენტების კაპიტალიზაცია – 2021 წლის დეკემბერში თუ 2022 წლის მარტში?
დირექტორს საზღვარგარეთ მივლინებაში წასვლამდე საბანკო ანგარიშიდან დოლარში გადაურიცხეს თანხა (პირად ანგარიშზე). თანხის ეს გაცემა 1430 ანგარიშზე დოლარში უნდა აღვრიცხო და მივლინების დასრულების დღეს ნორმების შესაბამისად ვაღიარო ხარჯად? რა კურსით?
