2021 წელს დაბეგვრის „ესტონურ“ მოდელზე მყოფმა სამშენებლო კომპანიამ ისესხა თანხა ურთიერთდამოკიდებული, გადამხდელად არარეგისტრირებული ფიზიკური პირისგან. სესხის ხელშეკრულების პირობით მომდევნო სამი წლის განმავლობაში სესხი დაბრუნდება სრულად (პროცენტებთან ერთად) ან დაბრუნდება შერეული სახით – ნაწილი დაბრუნდება თანხით, ნაწილი კი აშენებული უძრავი ქონების საკუთრებაში გადაცემით. ეს ხდომილება დამოკიდებულია მომავალში მსესხებელი კომპანიის ფინანსურ შესაძლებლობებზე. კონტრაქტში ასევე დაფიქსირებულია, რომ თუკი სესხის ნაწილი დაბრუნდება ქონების გადაცემით, მაშინ ქონების ფასი იქნება 120$ და ეს ფასი 2021 წელს (გარიგების დადებისას) არის ამ ქონების საბაზრო ფასი, თუმცა 2024 წელს ამგვარი ქონების საბაზრო ფასი უკვე გაზრდილია და შეადგენს 200$-ს.
2024 წელს სესხის ნაწილი დაბრუნდა თანხობრივად, ნაწილი კი – ქონების საკუთრებაში გადაცემით. ამ ვითარებაში:
1) რამდენად მაღალია რისკი ქონების გადაცემით დაბრუნებული სესხის ნაწილი თავიდანვე (2021 წელში) ჩაითვალოს მიღებულ ავანსად და დაიბეგროს დღგ-ით? და რა თანხიდან, 120$-დან?
2) თუკი დავასაბუთებთ, რომ 2021 წელს ეს არ ყოფილა ავანსი, რადგან არ იყო ცალსახად დათქმული პირობა (დავუშვათ, რომ ეს რამენაირად ავხსენით), მაშინ 2024 წელს, როცა ბინა გადაფორმდა, რა თანხიდან უნდა დაიბეგროს ეს ოპერაცია დღგ-ით? 120$-იდან თუ 200$-დან? ან შეიძლება 120$-ში უნდა გაიქვითოს, მაგრამ 200$-დან უნდა დაიბეგროს (ვინაიდან ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის გარიგებაა)?
როცა დაბეგვრის „ესტონურ მოდელზე“ მყოფი რეზიდენტი შპს ყიდულობს არარეზიდენტი აქციებს ან/და წილს, ეს იბეგრება მოგების გადასახადით სსკ 982 მუხლის მე-3 ნაწილის „ვ“ პუნქტით:
„მუხლი 982. გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის…
3. მოგების გადასახადით იბეგრება:
ვ) არარეზიდენტის, აგრეთვე ამ კოდექსის შესაბამისად მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირის კაპიტალში შენატანი ან აქციის/წილის (გარდა უცხო ქვეყნის აღიარებულ საფონდო ბირჟაზე განთავსებული აქციისა/წილისა) შესაძენად განხორციელებული გადახდა“.
მაგრამ თუკი რეზიდენტი ფიზიკური პირი იყიდის არარეზიდენტი იურიდიული პირის აქციებს ან/და წილს, ეს ხომ არ დაიბეგრება რეზიდენტი ფიზიკური პირისთვის რამეთი?
მყიდველთა მოსაზიდად საქართველოში ვატარებთ ახალი პროდუქტების პრეზენტაციას.
პრეზენტაციას ადგილობრივებთან ერთად ესწრებიან სხვადასხვა ქვეყნების წარმომადგენლები − როგორც პოტენციური მყიდველები, ისე იმ კომპანიების წარმომადგენლები, რომელთა პროდუქტების დისტრიბუციასაც ჩვენ ვახორციელებთ.
ადგილობრივ საწარმოებში პროდუქტების გასაცნობად და ტესტირებისთვის ვატარებთ შეხვედრებს. ამ დროს ყოველი ჩატარებული სემინარის დღეს გვიწევს შესაბამისი თანმხლები ხარჯების ანაზღაურება, როგორიცაა მონაწილეთა კვების (რესტორანი, წასახემსებელი (ყავის) შესვენება), ტრანსპორტირების, საჩუქრების, გართობის ანაზღაურება. აღსანიშნავია, რომ ჩამოთვლილთაგან ზოგი ხარჯი საბუთის გარეშეა (მაგ., ტაქსის, გართობის).
ხარჯების ოდენობის გამო, გვსურს, რომ მათი ნაწილი გაიღოს სხვა ურთიერთდაკავშირებულმა არარეზიდენტმა კომპანიამ, რომელიც ასევე დაინტერესებულია ჩვენი გაყიდვების გაზრდაში. რა სახით შეგვიძლია ამ კომპანიის ინვოისის წარმოდგენა და როგორ იბეგრება აღნიშნული ტრანზაქცია?
საწარმომ, რომელიც 10 წელია, არ მუშაობს, მიმდინარე წელს გაყიდა ქონება. ამონაგები წლის ბოლოს შეუერთდებოდა სხვა შემოსავალს დაბეგვრის მიზნით, თუკი ასეთი იქნებოდა, მაგრამ ცხადია არ იქნება. დამფუძნებლებმა გადაწყვიტეს მოგების განაწილება წინასწარ, ჩაბარდა ყოველთვიური მოგების გადასახადის დეკლარაცია და გადავიხადეთ გადასახადები. ეს შეცდომა ხომ არ არის და სანქციებს ხომ არ გამოიწვევს, ან როგორ გამოვასწოროთ?
სამმა ფიზიკურმა პირმა თანამფლობელობაში შეიძინა მიწა და მიაქირავა მათ მიერ დაფუძნებულ შპს-ს. ერთ-ერთი მათგანი დაინიშნა დირექტორად. ფიზიკურმა პირებმა ასევე აიღეს სესხი ინდივიდუალურად 10%-იანი სარგებლით და ასევე ინდივიდუალურად ასესხეს ფირმას ძირითადი საშუალებების შესაძენად 11%-ში. ეს პერიოდი დაემთხვა კოვიდ-პანდემიის პერიოდს და ისედაც პროდუქციის გაყიდვებმა მინიმუმი შეადგინა.
1) სესხის %-ს და იჯარას შპს ვერ იხდიდა. ხარჯად კი ვარიცხავდით შპს-ს და ისედაც ზარალიანი ფირმის ზარალის ნაშთი ამით უფრო იზრდებოდა. რამდენად სწორია ეს? ხომ არ არის მოსალოდნელი რამე სანქცია შემოწმების შემთხვევაში?
2) ამ ფირმის ეგიდით ბოლო ფინანსურ ანგარიშგებაში, რომელიც გასაჯაროებულია, ნაშთად ირიცხება მცირე ოდენობით მასალების ნაშთი, ანგარიშვალდებულ დირექტორზე ფულის ნაშთი და მოკლევადიანი ვალდებულების ნაშთი. მალევე მოხდა წილების 100%-ის გაყიდვა და ვალდებულება ხომ არ გვაქვს, ჩამოთვლილი ნაშთები ვაღიაროთ შემოსავლებსა და ხარჯებში და როგორი გატარებით? და გამოვიყენოთ ზარალის გადატანის უფლება?
