2021 წელს შპს-მ შეიძინა არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი (შენობა-ნაგებობებისგან თავისუფალი), რომელზეც აპირებდა ოფისის მშენებლობას.
ამავე 2021 წელს მომზადდა სამშენებლო დოკუმენტაცია („გაპი“, პროექტი, ნებართვა) 1-წლიანი მშენებლობის ნებართვით. სამშენებლო დოკუმენტაციის მომზადებისათვის გაწეული დანახარჯები 2021 წელს ვაღიარეთ არამატერიალურ აქტივად.
როგორც მოგეხსენებათ მშენებლობის ნებართვა გაიცემა განსაზღვრული ვადით და ჩვენს შემთხვევაში იყო 1-წლიანი, ანუ 2022 წელში მშენებლობის ნებართვას ვადა გაუვიდა. დღეის მდგომარეობით, კომპანიის ხელმძღვანელობა აღარ აპირებს ოფისის აშენებას.
შპს მუშაობს მსს ფასს-ის მიხედვით. სტანდარტის მოთხოვნების შესაბამისად, რამდენად სწორია ასეთი სახის სამშენებლო დოკუმენტაციის არამატერიალურ აქტივად აღიარება? და თუ არამატერიალურ აქტივად უნდა აღიარებულიყო, უნდა აღიარდეს თუ არა ხარჯად სრულად 2022 საანგარიშო წელში, თუ ხარჯად აღიარება უნდა მოხდეს 2021-2022 წლებში ამორტიზაციის დარიცხვის გზით?
ასევე გვაინტერესებს, ქონების გადასახადით დაბეგვრის მიზნით, სწორია თუ არა ზემოაღნიშნული დანახარჯების არამატერიალურ აქტივებზე მიკუთვნება, თუ დაუმთავრებელი მშენებლობის ხარჯად უნდა გვეღიარებინა?
ვართ ესტონურ მოდელზე მყოფი მე-3 კატეგორიის შპს. ვსარგებლობთ მსს ფასს-ით. ვაშენებთ მრავალბინიან საცხოვრებელ კორპუსს. აღნიშნული საცხოვრებელი კორპუსის მშენებლობა ჯერ კიდევ არ არის დასრულებული, ანუ მშენებარეა დღესაც და არც ექსპლუატაციაშია მიღებული.
2022 წლის რომელიღაც თვეში ბინა გავყიდეთ ფიზიკურ პირზე საკუთრების უფლებით, ვთქვათ 40000 აშშ დოლარად. დღგ არ გადაგვიხდია, რადგან ჯერ კიდევ მშენებარეა კორპუსი. შემდეგ ამ ფიზიკურმა პირმა გადმოგვირიცხა 30000 აშშ დოლარი. დღგ გადავიხადეთ გადმორიცხვის დღეს არსებული კურსით დათვლილი თანხიდან ეროვნულ ვალუტაში. სავარაუდოდ ბინა ისე ჩაბარდება და შევა ექსპლუატაციაში, რომ აღნიშნულ ფიზიკურ პირს ექნება იმ მომენტში ჩვენი ვალი 10000 აშშ დოლარი.
1) როცა გადმოგვირიცხა ფიზიკურმა პირმა 30000 აშშ დოლარი, ბიუჯეტში გადასახდელი დღგ-ის დათვლისას რომელი დღის კურსი უნდა აგვეღო?
2) როცა შევა ექსპლუატაციაში და დასრულდება მშენებლობა, რომელი თარიღის კურსებით და როგორ დავითვალოთ ამ კონკრეტულ ბინის გაყიდვაზე ბიუჯეტში გადასახდელი დღგ?
1) ვმუშაობთ მსს ფასს-ის გამოყენებით. ფინანსური აღრიცხვა-ანგარიშგების მიზნებისთვის უნდა ავსახოთ თუ არა 2022 წლის ამონაგებში წინარე ნასყიდობის უფლებით ან საკუთრების უფლებით გაყიდული ხელშეკრულებები მშენებარე ობიექტებზე, ე.წ. „პროცენტული შესრულების“ მეთოდით, როგორც მოცემულია მსს ფასს-ის 23-ე განყოფილების სასწავლო მოდულში? თუ არა, მაშინ რა უნდა აისახოს ამონაგებში ამ სიტუაციაში?
2) 2021 წლამდე მშენებარე ფართის საკუთრების უფლებით გაყიდვა სრულად იბეგრებოდა დღგ-ით. შესაბამისად, 2020 წელში, როცა რამდენიმე ფართი გავყიდეთ საკუთრების უფლებით, საბუღალტრო ფაილში გავატარეთ ჩვეულებრივ:
დ-ტი 1410 კ-ტი 6110 118 ლარი;
დ-ტი 6110 კ-ტი 3330/2 18 ლარი;
დ-ტი 3120 კ-ტი 1410 X – თანხის რა ნაწილიც ჰქონდა ავანსად გადახდილი.
2021 წლიდან, მშენებარე ფართის (ექსპლუატაციაში ჯერ არმიღებულის) საკუთრების უფლებით გაყიდვა ისევ ზემოთ მოყვანილი გატარებებით გავატაროთ საბუღალტრო ფაილში თუ რამე სხვა ტექნიკას მივმართოთ, მაგალითად – რამე ახალი ბუღალტრული ანგარიშების შემოღებით? თუ საერთოდ არ გავატაროთ არაფერი?
წარმოვადგენთ „ესტონურ მოდელზე“ მყოფ სამშენებლო კომპანიას (შპს), რომელიც აშენებს მრავალბინიან საცხოვრებელ კორპუსს, ბინების გაყიდვის მიზნით. აღრიცხვას ვაწარმოებთ მსს ფასს სტანდარტით. 2022 წელს გავაფორმეთ როგორც წინარე ნასყიდობის ხელშეკრულებები, ასევე რამდენიმე ფართი გავყიდეთ საკუთრების უფლებით. თვითონ სამშენებლო ობიექტი დღეის მდგომარეობით ჯერ არ არის ექსპლუატაციაში მიღებული, რადგან ჯერ კიდევ მშენებარეა. გვაინტერესებს, ჩვენ მიერ გაფორმებული ეს ხელშეკრულებები წარმოადგენს თუ არა სამშენებლო კონტრაქტებს, რომლებიც ფინანსური აღრიცხვის მიზნებისთვის, აღრიცხული უნდა იქნეს მსს ფასს-ის 23-ე განყოფილების შესაბამისად?
ვართ ესტონურ მოდელზე მყოფი მე-3 კატეგორიის შპს. ვსარგებლობთ მსს ფასს-ით. ვაშენებთ მრავალბინიან საცხოვრებელ კორპუსს. აღნიშნული მიზნით 2018 წელს ფიზიკური პირისაგან ბარტერით შევიძინეთ მიწის ნაკვეთი, რის სანაცვლოდაც უნდა გადავცეთ გარკვეული ფართები აღნიშნულ მიწის ნაკვეთზე ჩვენ მიერ აშენებულ საცხოვრებელ კორპუსში. 2022 წელს ამ ფიზიკურ პირს გარკვეული ფართები გადავეცით საკუთრების უფლებით, თუმცა აღნიშნული საცხოვრებელი კორპუსის მშენებლობა ჯერ კიდევ არ არის დასრულებული, ანუ მშენებარეა დღესაც და არც ექსპლუატაციაშია მიღებული.
მოვიყვანოთ მუხლი საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010 წ. №996 ბრძანებიდან:
„მუხლი 112. გარდამავალი დებულებები
46. საქონლის/მომსახურების გაცვლის (ბარტერული) ოპერაციის შემთხვევაში, როდესაც საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა განხორციელებულია 2021 წლის 1 იანვრამდე, ხოლო სანაცვლო საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ხორციელდება 2021 წლის 1 იანვარს ან შემდგომ პერიოდებში, ამ ოპერაციის თითოეული მხარისათვის დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციის თანხა განისაზღვრება ამ ოპერაციის ფარგლებში მიწოდებული საქონლის/გაწეული მომსახურების საბაზრო ფასით, დღგ-ის გარეშე, ხოლო დღგ-ით დაბეგვრის დროს წარმოადგენს საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის მომენტი“.
ამ მუხლიდან გამომდინარე, როდესაც ჩვენ 2022 წელს საკუთრებაში გადავეცით გარკვეული ფართები ზემოაღნიშნულ ფიზიკურ პირს, ხომ არ დაგვიდგა დღგ-ით დაბეგვრის მომენტი 2022 წელს და თუ კი, რა თანხიდან?
სამშენებლო პროფილის კომპანია აპირებს აიღოს ნებართვა, რომ განახორციელოს სამშენებლო ნარჩენების (მათ შორის ანაფრეზი ასფალტის) განთავსება საკუთარ კუთვნილ ტერიტორიაზე. ამ ტერიტორიაზე კომპანია განათავსებს როგორც საკუთარი სამშენებლო სამუშაოების დროს წარმოქმნილ სამშენებლო ნარჩენებს, ასევე, სხვა კომპანიების მიერ განხორციელებული სამშენებლო სამუშაოების დროს წარმოქმნილ ნარჩენებს.
1) გთხოვთ, მოგვწეროთ, რა უნდა განახორციელოს ჩვენმა კომპანიამ იმისათვის, რომ აღნიშნული ნარჩენების გამოყენება შეძლოს შემდგომი გადამუშავებისათვის? ხომ არ დაგვჭირდება რაიმე სახის ნებართვები ამ საკითხთან დაკავშირებით (გარდა ნარჩენების განთავსების ნებართვისა)?
2) უნდა განვიხილოთ როგორც ზედმეტობა და მოვახდინოთ მისი აყვანა ბალანსზე? დაბეგვრა არ მოგვიწევს, როგორც ეს სსკ 286-ე მუხლშია მითითებული?
3) სხვა რისკებს თუ ხედავთ ამ საკითხთან დაკავშირებით? გვესაჭიროება თქვენი რეკომენდაციები.
