ამხანაგობა შედგება რეზიდენტი საწარმოსგან და არარეზიდენტი საწარმოსგან, რომელსაც აქვს მუდმივი დაწესებულების ფილიალი საქართველოში (ამხანაგობა გაფორმდა მისი გამოცდილების გამო ტენდერში მონაწილეობის მისაღებად). არარეზიდენტი ითხოვს მის წილად ბრუნვის 3%-ს და მთლიან სამუშაოს ასრულებს მეორე რეზიდენტი საწარმო, ქვეკონტრაქტორის სახით. ძირითადი კონტრაქტის ღირებულებაა, პირობითად, 1000000 ლარი და ქვეკონტრაქტორთან კი – მინუს 10% ანუ 900000 ლარი (ისე როგორც გაფორმდებოდა სხვა არაურთიერთდამოკიდებულ პირთან). ამხანაგობაში დარჩენილი 10%-დან არარეზიდენტს ვურიცხავთ შეთანხმებულ თანხას, როგორც მოგების განაწილებას (სათაოში გადარიცხვისას, ის თავის მხრივ ბეგრავს მას მოგების გადასახადით). ასეთი ქმედება იწვევს თუ არა რაიმე სახის საგადასახადო რისკებს?
შპს-მ (აღრიცხვაში ვიყენებთ მსს ფასს-ს) 2019 წელს ერთ-ერთ კომპანიას მოამზადებინა სასტუმროს პროექტი, რაზეც გადახდილია საკმაოდ დიდი თანხა. აღნიშნული თანხა გატარდა 2120 ანგარიშზე, როგორც დაუმთავრებელი მშენებლობა, თუმცა დღემდე არ დაწყებულა აღნიშნული სასტუმროს მშენებლობა და ჯერჯერობით უცნობია, როდის დაიწყება. მაინტერესებს, ამ ანგარიშზე უნდა იყოს თუ არა ეს თანხა და ქონების გადასახადით თუ დაიბეგრება?
შპს „X“-ის დამფუძნებლები არიან შპს „A“ 49% და შპს „T“ 51%, საწესდებო კაპიტალი 0 ლარია.
- შპს „A“-მ (მუშაობს სრული ფასს-ებით) 2021 წელს შეისყიდა შპს „X“-ის 1% წილი შპს „T“-სგან 535000 ლარად და წილები გადანაწილდა 50%-50%-ზე (შპს „A“-ს ფინანსურ ანგარიშგებაში ინვესტიცია ერთობლივ საწარმოში აისახა 535000 ლარად).
- 2023 წელს შპს „A“-მ გაყიდა შპს „X“-ის 8% წილი შპს „M“-ზე 1 მლნ აშშ დოლარად.
8% წილის რეალიზაციის დროს ინვესტიცია, რომელიც გვეჯდა შპს „A“-ს ინდივიდუალურ ფინანსურ ანგარიშგებაში 535000 ლარად, უნდა განულდეს? იგულისხმება, რომ შეძენილი 1% გაიყიდა?
ა) არარეზიდენტი ფიზიკური პირი შეიძენს აპარტამენტებს ქართული ტურისტული საწარმოსგან და უბრუნებს მას გამყიდველს მართვის უფლებით – სასტუმრო ბიზნესში გამოსაყენებლად. ამ აპარტამენტის მიერ გამომუშავებული შემოსავლიდან კი წინასწარ შეთანხმებულ ნაწილს ტურისტული საწარმო ყოველთვიურად ურიცხავს ამ არარეზიდენტს პირს.
ბ) წინა პირობაში ყველაფერი იგივეა, მხოლოდ აპარტამენტების მყიდველი არის საქართველოს რეზიდენტი ინდმეწარმე ფიზიკური პირი.
სსკ-ს 133 (პრიმა 2) მუხლის თანახმად:
„1. ტურისტული საწარმოს მიერ ფიზიკურ პირზე შესაბამისი ხელშეკრულების საფუძველზე გაცემული ანაზღაურება იბეგრება გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 5-პროცენტიანი განაკვეთით.
2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ფიზიკური პირის მიერ მიღებული შემოსავალი, რომელიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ ჩაირთვება მიმღები პირის ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ არ დაიბეგრება“.
თუმცა სსკ მე-80 მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით:
„1. რეზიდენტი ფიზიკური პირის საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია დასაბეგრი შემოსავალი, რომელიც განისაზღვრება, როგორც სხვაობა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებულ ერთობლივ შემოსავალსა და ამ პერიოდისათვის ამ კოდექსით გათვალისწინებული გამოქვითვების თანხებს შორის.
3. არარეზიდენტი ფიზიკური პირის ერთობლივი შემოსავალი, რომელიც დაკავშირებული არ არის საქართველოში მის მუდმივ დაწესებულებასთან, იბეგრება ამ კოდექსის 134-ე მუხლის შესაბამისად გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე, გარდა ამ მუხლის მე-4 და მე-6 ნაწილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა“.
ამ ორი მუხლის მოთხოვნების გათვალისწინებით როგორ უნდა დაიბეგრონ ეს ფიზიკური პირები? 5%-ით, 10%-ით, 15%-ითაც გადახდის წყაროსთან?
ჩვენი აზრით, 133-ე (პრიმა 2) მუხლის მე-2 ნაწილი რომ ამბობს, რომ ეს განაცემები ერთობლივ შემოსავალში არ ჩაირთვებაო, გამოდის, რომ მე-80 მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილები არ გავრცელდება ამ შემთხვევაზე, რადგან იქ „ერთობლივი შემოსავლის“ დაბეგვრაზეა საუბარი. ანუ ყველა შემთხვევაში არარეზიდენტი ფიზიკური პირიც და რეზიდენტი ინდმეწარმეც 5%-ით უნდა დაიბეგროს გადახდის წყაროსთან (სსკ 154-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის „ო“ პუნქტი).
თუმცა, ხომ არ ფიქრობთ, მე-80 მუხლის დებულებები უპირატესია და ინდმეწარმეს 20%-ის გადახდა მოუწევს, ხოლო არარეზიდენტი პირი აუცილებლად სსკ 134-ე მუხლის მიხედვით უნდა დავბეგროთ, რომლის მიხედვითაც დაბეგვრის განაკვეთი 10% ან 15%-ია, იქიდან გამომდინარე, შეღავათიან ზონაში არის თუ არა ეს არარეზიდენტი რეგისტრირებული?
ჩვენი შპს-ის დამფუძნებელი პარტნიორები არიან რამდენიმე ფიზიკური პირი და ორი სხვა შპს, რომელთა დამფუძნებელი პარტნიორები სხვა ფიზიკური პირები არიან. მოგების დივიდენდებად განაწილებისას (მოგება 2017 წლის შემდგომ პერიოდებშია მიღებული), დირექტორმა ამ ორ იურიდიულ პირს გადაურიცხა 15%-ით მეტი თანხა, იმ მოტივით, რომ ისინი თავიანთ პარტნიორებზე მოგების განაწილებისას ხომ 15% მოგების გადასახადით დაიბეგრებიანო. შესაძლებელია მოგების ამგვარი (წილების არაპროპორციული) განაწილება? თუ კი, კრების ოქმში რა უნდა ჩაიწეროს?
თეატრალურმა დაწესებულებამ გაუხსნა ე.წ. „ვარსკვლავები“ მის რამდენიმე ღვაწლმოსილ მუშაკს ამ დაწესებულებასთან მიმდებარე ტერიტორიაზე, რომელიც მუნიციპალურ საკუთრებაშია (თეატრალურ დაწესებულებას არ ეკუთვნის). დანახარჯები ჩვენმა დაწესებულებამ გაწია, თითოეული ასეთი ვარსკვლავის გახსნა რამდენიმე ათასი ლარი ჯდება. რას უნდა მივაკუთვნოთ ეს დანახარჯები – ძირითადი საშუალებაა, არამატერიალური აქტივია თუ რა? აქვს თუ არა მნიშვნელობა პასუხისთვის, ბუღალტრული აღრიცხვისთვის მსს ფასს-ს გამოვიყენებთ თუ მე-4 კატეგორიის საწარმოების ფინანსური ანგარიშგების სტანდარტს?
